Smilax aspera, αρκουδόβατος μεν, αρωματικός δε!

Αναρριχώμενο πολυετές φυτό της μεσογείου. Μέλος ενός γένους με πάνω από 300 είδη εξαπλωμένα σε όλη την εύκρατη ζώνη της γης.
Είναι δίοικο φυτό, δηλ. έχουμε διαφορετικά αρσενικά και θηλυκά φυτά. Τα φύλλα του είναι δερματώδη και καρδιόσχημα Οι βλαστοί του από τη στιγμή που θα αναρριχηθούν σε κάποιο δέντρο, και σε αυτό βοηθούν οι 2 έλικες που έχουν στη βάση των μίσχων, αποκτούν μεγάλο μήκος και πλέκονται τόσο πυκνά που μπορούν να σκοτώσουν το δέντρο που αναρριχώνται.
Τα στελέχη του είναι γεμάτα με γυριστά αγκάθια, που σε κάποιον απρόσεκτο προσφέρουν μια πολύ επώδυνη εμπειρία. Από την άλλη, τα αγκάθια αυτά προσφέρουν ένα πολύ καλό καταφύγιο σε μικρόσωμα ζώα όταν θέλουν να αποφύγουν τους μεγαλύτερους σε μέγεθος εχθρούς των που θα βλαστημήσουν την ώρα και τη στιγμή που χώθηκαν μέσα σε αυτό το fucking φυτό.
Ξεκινάει την ανθοφορία του από τέλος Αυγούστου μέχρι τα μέσα Νοέμβριου στις πιο δροσερές περιοχές. Τα μικρά και λευκά-ρόδινα άνθη του έχουν μια ευχάριστη και πολύ δυνατή, σχεδόν μεθυστική, μυρωδιά. Μετά τη γονιμοποίηση βγάζει και τις ράγες του, τους κόκκινους καρπούς του, που είναι μια καλή πηγή τροφής για τα πουλιά. Συχνά βλέπουμε την ίδια περίοδο ανθοφορία και καρποφορία. Είναι από τα λίγα φυτά που ανθοφορούν το φθινόπωρο, και αυτό το κάνει χρήσιμο μελισσοκομικό φυτό μιας και προσφέρει γύρη και νέκταρ σε μια δύσκολη εποχή για τα μελίσσια.
Θα το βρούμε να αναρριχάται κυρίως σε κορμούς δέντρων και θάμνων ή και σε φράχτες και μπορεί να φτάσει και τα 4 μέτρα ύψος. Προτιμά περιοχές με υγρασία και πυκνή βλάστηση. Θα το βρούμε και σε χαμηλά υψόμετρα, συχνά κοντά στη θάλασσα ή μέσα σε ελαιώνες, αλλά και σε δάση, κυρίως πευκοδάση, μέχρι 1200 μέτρα υψόμετρο.

Άλλα είδη του γένους Smilax οι ιθαγενείς της κεντρικής Αμερικής και οι ινδιάνοι τα χρησιμοποιούσαν για διάφορους φαρμακευτικούς σκοπούς, κυρίως τις ρίζες του, ενώ οι αρχαίοι έλληνες ως αντίδοτο για δηλητήρια. Όταν εμφανίστηκε η σύφιλη στο νέο κόσμο με τους πρώτους άποικους, χρησιμοποιούταν κατά κόρον για τη θεραπεία της. Ακόμη, είδος της έχει χρησιμοποιηθεί σαν βάση για τα κάποια ποτά ή μπύρες, το Sarsaparilla, Σήμερα χρησιμοποιείται στη ομοιοπαθητική.
Η Σμίλαξ, σύμφωνα με ένα μύθο της αρχαίας μυθολογίας, [εννοείται ότι κυκλοφορούν πολλές εκδόσεις], ήταν μια πολύ όμορφη νύμφη, την οποία ερωτεύτηκε ο θνητός σπαρτιάτης Κρόκος. Φυσικά μόλις δούνε έρωτες και τα λοιπά, αμέσως μπαίνουν στο πλάνο και οι θεοί. Ο Ερμής ερωτεύεται τον Κρόκο και όπως γίνεται σε όλους τους μύθους, τον μεταμορφώνει στο γνωστό φυτό κρόκο. Μετά από αυτή την τραγική εξέλιξη, μπαίνει στο πλάνο και η Αφροδίτη, η οποία με τη σειρά της μεταμορφώνει τη λυπημένη νύμφη σε εύοσμο αναρριχητικό φυτό που θα ανθίζει την ίδια περίοδο με τον κρόκο.
Καλά, οι αρχαίοι στα ερωτικά δεν παίζονται με τίποτα!

Τώρα γιατί λέγεται αρκουδόβατος η Smilax aspera οι γνώμες διίστανται. Πιστεύω ότι η πιο κατάλληλη ερμηνεία είναι τα φοβερά και πολλά αγκάθια στους βλαστούς της, που μοιάζουν με νύχια αρκούδας.

===========================================================================================

Οικογένεια: Smilacaceae
Γένος: Smilax
Είδος: Smilax aspera ή αρκουδόβατος